Vitamine B12 is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen en voor een goede werking van het zenuwstelsel.
Waar zit vitamine B12 in?
Vitamine B12, oftewel cobalamine, zit alleen in dierlijke producten, zoals melk, melkproducten, vlees, vleeswaren, vis en eieren. Algen en zeewieren bevatten een op deze vitamine lijkende stof, maar deze stof heeft geen vitaminewerking.
Bij mensen die helemaal geen dierlijke producten gebruiken, zoals veganisten, is er een grote kans op een tekort aan vitamine B12. Ook ouderen met de maagziekte atrofische gastritis of mensen met een tekort aan het maageiwit Intrinsic Factor lopen het risico op een tekort. Maar er zijn ook genoeg mensen waar de vitamines niet meer door het lichaam uit de voeding gehaald worden.
Waarvoor heb je vitamine B12 nodig?
Vitamine B12 is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen en voor een goede werking van het zenuwstelsel. Vitamine B12 is voor opname in het lichaam afhankelijk van Intrinsic Factor, een eiwit dat in de maag wordt gemaakt. Vitamine B12 is de enige in water oplosbare vitamine die in het lichaam wordt opgeslagen.
Vitamine B12 tekort
Een tekort leidt tot een vorm van bloedarmoede: pernicieuze anemie. Ook kan het tekort neurologische gevolgen hebben, zoals tintelingen in de vingers, paraestesie, geheugenverlies, coördinatiestoornissen of ataxie en spierzwakte in de benen.
Hoe ontstaat een vitamine b12 tekort?
Pernicieuze anemie. Dit is een bepaalde vorm van bloedarmoede die ontstaat als gevolg van een auto-immuun ziekte van het maagslijmvlies. Door deze auto-immuun ziekte produceert de maag niet of nauwelijks ‘intrinsic factror’. Dit stofje is echter belangrijk voor een goede opname van vitamine B12 in de dunne darm. Vanwege een tekort aan intrinsic factor kan vitamine B12 dus niet opgenomen worden. Pernicieuze anemie wordt elders op deze site uitgebreid besproken.
- Infectie met de Helicobacter pylori-bacterie.
Deze infectie kan de oorzaak zijn van een van een atrofische maagontsteking. Hierbij is de slijmvlieslaag aan de binnenkant van de maag veel dunner dan normaal, waardoor minder intrinsic factor door de maag wordt geproduceerd. Dit stofje is echter belangrijk voor een goede opname van vitamine B12 in de dunne darm. - Een verminderde inname van vitamine B12.
Dit komt met name voor bij alcoholisten en bij veganisten/vegetariërs (mensen die geen dierlijke producten/vlees eten). - Operatie laatste deel dunne darm.
Wanneer het laatste deel van de dunne darm (ileum) operatief verwijderd is of niet goed functioneert kan een vitamine B12-tekort ontstaan. Vitamine B12 wordt namelijk via de wand van het ileum door het lichaam opgenomen. - Bacteriële overgroei in de dunne darm.
Hierdoor wordt vitamine B12 minder goed opgenomen door het lichaam. - Maagoperatie waarbij (een groot deel) van de maag verwijderd wordt. Het maagslijmvlies produceert dan niet voldoende intrinsic factor, waardoor vitamine B12 niet goed wordt opgenomen.
- Medicijngebruik.
In zeldzame gevallen kan een vitamine B12-tekort ontstaan als gevolg van medicijngebruik. - Verminderde maagzuurproductie.
Bij ouderen kan de productie van maagzuur afnemen. Hierdoor kan vitamine B12 minder goed opgenomen worden. Ouderen hebben daardoor vaker een vitamine B12-tekort.
Vitamine B12-injecties kunnen dan het tekort opheffen. Ook kan het voorkomen dat het lichaam antistoffen aanmaakt tegen deze vitamine, waardoor de opname in het lichaam wordt geremd.
Atrofische gastritis
Bij ouderen komt nog wel eens een tekort aan vitamine B12 voor. De oorzaak hiervan kan een gebrek aan Intrinsic Factor zijn of een maagaandoening: atrofische gastritis.
Atrofische gastritis begint meestal met een verminderde maagzuurproductie waardoor bacteriën in de maag terechtkomen. Ze veroorzaken spijsverteringsproblemen, waardoor B-vitamines onvoldoende in het lichaam worden opgenomen.
Omdat het lichaam B12 opslaat en dus een voorraadje heeft, wordt een tekort pas na lange tijd merkbaar, vaak pas na enkele maanden, of zelfs een jaar. Je lichaam maakt eerst de voorraad op.
Te veel vitamine B12
De kans op nadelige gevolgen van te veel vitamine B12 is heel klein. Er zijn geen ongewenste effecten bekend bij mensen die langdurig te veel vitamine B12 innamen. Het lichaam zorgt ervoor dat er niet te veel B12 uit het maagdarmkanaal in het lichaam wordt opgenomen.
Vitamine tekort veganisten
Vitamine B12 zit in dierlijke producten. Veganisten wordt daarom aangeraden vitamine B12-tabletten te slikken. Vegetariërs die wel zuivelproducten gebruiken krijgen in principe wel voldoende B12 binnen als ze voldoende van die producten gebruiken.
Er is ook sojamelk met toegevoegd vitamine B12 te koop. Ook gistextract, zoals Marmite, bevat (toegevoegd) vitamine B12 en kan als aanvulling worden genomen. Maar 100 gram gistextract levert nog niet de helft van de dagelijkse behoefte van een volwassene. Zoals eerder gezegd: Algen en zeewieren bevatten een op vitamine B12 lijkende stof, maar deze stof heeft geen vitaminewerking.